De Tafel van het Eerste Uur
Aan de tafel van het Eerste Uur kijken we terug op het ontstaan en de oprichting van Yo! Opera.
Locatie: Bij Anthony thuis
Wanneer: woensdag 19 oktober 2011
Tijdstip: 19.00 – 21.00 uur
Wie:Neil Wallace (hoofd programmering de Doelen in Rotterdam), Henk Scholten, (directeur Theaterinstituut Nederland), Mariëlle Pals (Hoofd Tropenmuseum junior, Koninklijk Instituut voor de Tropen), Nanette Ris (Directeur Vredenburg), Saskia van der Ree (voorheen zakelijk leider Yo! Opera), Rineke Smilde (Lector conservatorium Groningen en Den Haag)
Crew: Anthony Heidweiller (gespreksleider), Mirjam Visser (productieleider), Anna Pleiter/Kooklab (de kok), Judith Hofland (camera)
De tafel van het eerste uur.
door Mirjam
We gaan op naar de 8e tafel, op een nieuwe locatie! Ik ben benieuwd hoe het deze keer aan tafel zal zijn.
Anna (catering) was lekker op tijd, alles uitgeladen, tafel dekken, voorbereidingen in de keuken, het gaat alweer heerlijk ruiken. Judith komt, we gaan samen eerst eens kijken naar de plek voor de opnames, het is een kamertje vlak bij de keuken en wat betreft geluid niet de beste plek. We doen een test en het blijkt dat je echt alles letterlijk kan horen van wat er in de keuken gebeurt. Vraag aan de meiden Anne en Emma, helaas… maar kunnen jullie deze keer koken zonder te praten en zonder met pannen en bestek en allerhand te rammelen?? Is ook voor boven aan de tafel erg handig want ook daar kan je alles verstaan vanuit de keuken. En ja hoor, ook dat doen de meiden alsof ze nog nooit anders hebben gedaan. Ze zijn zussen, zou dat schelen? Ik weet het niet als enigst kind..
Ik fiets zo snel ik kan nog naar de Berekuil om zware velours gordijnen op te halen, die kunnen helpen het geluid in de opnamekamer te dempen. Ondertussen hoor ik dat er een 2e persoon heeft afgezegd. He shit, wat ontzettend jammer! De tafel was al klein qua bezetting en wordt nu nog kleiner. Maar zo gaan de dingen en we werken met wat er is. Een prachtige kleine klup mensen die een geweldige staat van dienst hebben en waar ik stiekem een beetje jaloers op ben maar tegelijkertijd nooit in hun schoenen zou willen staan. Ik heb het nodig om het gevoel te hebben dat ik vrij ben om te gaan en staan waar ik wil. Zo’n verantwoordelijkheid zou ik niet kunnen/willen dragen.
Bij de borden liggen enveloppen met de naam van de genodigde en daarin voor iedereen persoonlijk een tweetal vragen voor straks, die ze mogen beantwoorden voor de camera… Anthony opent zoals altijd het gesprek en legt uit waarom we bij elkaar zijn.
Het is tijd om met deze mensen die aan de wieg hebben gestaan van het ontstaan van Yo Opera terug te blikken met herinneringen, praten over verwachtingen en persoonlijke ervaringen rondom Yo! Opera. Achterom kijken maar tegelijkertijd de toekomst in de ogen kijken: hier zitten allemaal mensen aan tafel die nu al, of heel binnenkort, te maken krijgen met verschrikkelijke bezuinigingen, en het is DE grote vraag hoe het (slag)veld van de kunsten er in de komende maanden uit gaat zien.
Neil kan zich de eerste ontmoeting met Anthony nog goed herinneren, heeft grote indruk op hem gemaakt, vooral de passie en de bevlogenheid, ‘de vlammen van Anthony’ zoals hij het beeldend verwoordde. En dan de reactie van Neil na het 1e festival: Jezus, hij heeft het voor elkaar gekregen! Een festival met een enorme energie en drive, een frisse sfeer van discussies, positive thinking. Het mooie aan deze vliegende start van Yo was natuurlijk ook dat er geen regels, geen maatstaven en geen voorgangers waren. Het wiel mocht opnieuw uitgevonden worden. Het fijne aan pionierschap is ook dat er dingen grandioos fout mogen gaan (Neil gaf hier geen voorbeeld maar ik had graag gehoord wat er volgens hem bv vreselijk mis is gegaan..)
Voor Mariëlle gaat Yo Opera vooral over je eigen stem ontdekken, over de kracht en het plezier van zingen, over ademhalen, over het kloppen van je hart, over passie, de verbinding met je emotie, down to earth…. Dat was precies het moment dat Anna ons iets kwam vertellen over het voorgerecht van deze avond, aardperen, diezelfde ochtend vers uit de grond getrokken dus dat was voor haar een mooie link naar ‘down to earth’.
Mariëlle gaat verder. Met Anthony tegenover je had je iemand waar je mee kon dromen, maar ook iemand met een enorme overtuigingskracht, die zijn passie en gedrevenheid en zijn persoonlijk commitment inzet om het daadwerkelijk voor elkaar te krijgen. “Je geeft handen en voeten aan je idealen. Dat maakt je geloofwaardig”. Niet iedereen realiseert zich dat het heel veel werk kost om een netwerk zoals Yo heeft op te bouwen, dat is heel arbeidsintensief, het kost tijd om elkaar te vinden.
Henk vertelt “de kern mogelijk maken, dat is wat ik leuk vind om te doen, als die kern er is dan ben ik alweer bezig met nieuwe dingen. Dat is precies wat ik ook met Yo-Opera heb gedaan, ik heb de kern mogelijk gemaakt.” Henk heeft de lat hoog gelegd en Yo uitgedaagd verder te denken.
Saskia had met Yo! Opera in eerste instantie geen lange termijn visie, ze voelde zich overvallen en verbaasd door het succes van het 1e festival. Ook Saskia beaamt de grote drive vanuit Anthony, het voelde voor haar als een diepe noodzaak om dit neer te zetten.
Dan volgt een gesprek over de werkwijze van Yo Opera, waarin iedereen op zijn beurt vertelt:
De community projecten zijn gebaseerd op een oud model, maar werden door Yo opnieuw uitgedacht en uitgevonden. Duurzaam is nu een sleutelwoord geworden maar voor Yo een wezenlijk onderdeel van de samenwerking. Yo had een grote noodzaak om duurzaam te zijn, het ging om het opbouwen van relaties, de noodzaak om echte relaties aan te gaan.
Er waren al zoveel organisaties die even hun ding deden en dan huphup, weer weg waren, Yo wilde een organisatie zijn die niet opeens weer weg was, maar een organisatie die bleef, zodat er een langdurige samenwerking tot stand kon komen.
Dat zie je bv nu bij onze samenwerking met het Globe college, daar hebben we 6 jaar lang mee samengewerkt, met als uitgangspunt: we gaan niet even shoppen, we nemen de tijd om iets op te bouwen, om te groeien in de samenwerking, we gaan steeds na elk project evalueren, we stoppen energie in deze samenwerking.
We hebben op het Globe college ook een Tafel georganiseerd en dat was de meest emotionele tafel. Vanwege de bijzondere band en het vertrouwen dat we hebben opgebouwd door de jaren heen. En het afscheid daarvan. Zo ging het ook met de operaflat. Het 1e jaar mochten we in de voordeur staan, het tweede jaar mochten we binnen komen over de drempel en het 3e jaar was er een heuse samenwerking binnenshuis aan de keukentafel tussen bewoners, zangers, regisseurs en componisten. Het vertrouwen wat je op deze manier opbouwt kan niet snel, het heeft tijd en persoonlijke aandacht nodig. Daarbij gaat het Yo meer om de authenticiteit dan om een artistieke prestatie.
Op dat moment, hoe kan het ook anders, haakt Anna weer in! nu het gaat over authenticiteit versus artistieke prestatie. Anna kookt namelijk niet zomaar lekker, ze kookt met met een subtiele onderstroom. Ze vertelt aan Tafel: “een van de doelstellingen van Yo! Opera is om opera gewoon, simpel, te maken, en daarom heb ik voor jullie een simpel doch zeer voedzaam gerecht gemaakt: hutspot met stoofvlees!” Maar het ziet er wel extra feestelijk uit, als je het op je bord ziet liggen dan zou je niet denken oh dat is een hutspotje, zo mooi is het opgemaakt en gegarneerd.
Dan komt Anthony met een statement: “IK HEB GEFAALD WANT….onze doelstellingen zijn niet gehaald, o.a. brede programmering rondom jeugdopera en jeugdopera een duidelijke plek geven binnen het kunstvakonderwijs. Moet er eigenlijk wel een jeugdopera festival zijn??”
Neil: “het genre jeugdopera is zeer gefragmenteerd in z’n bestaan, je moet eigenlijk datgene maken, wat nog niet bestaat. Ook wat het kunstvakonderwijs betreft, jullie zijn pioniers, het kost gewoon enorm veel tijd om een mammoettanker 10 graden van koers te laten veranderen…!”
Nog een leuke quote van Neil: “Als Johannes Brahms nu langs zou lopen langs het conservatorium, dan hoort hij niets nieuws!!”
Andere opmerkingen aan de Tafel:
“Je hebt een geweldige deuk gemaakt in een pakje boter…”
“We zitten met een ingeslapen onderwijsstructuur, die krijg je niet in beweging. Ik krijg een enorme stapel post van zangers die Mozart willen zingen, maar 1 briefje van iemand die met Alzheimer patiënten wil gaan zingen. Met wie denk je dat ik graag zou willen werken?! En…. dat is jullie impact, die student die met Alzheimer patiënten wil werken.”
“Het is een sterke beslissing, om op je hoogtepunt te stoppen, maar niemand neemt de bal over, dat is zorgwekkend!!”
“De operadagen, die zijn sterk beïnvloedt door de jullie festivals, met opera als happening op straat, onderschat dat niet!
“Jeugdopera is hier in Nederland geen discipline. Yo trok juist het zingen los van Opera”
“Nederland is het enige land waar zingen niet in het curriculum zit, we voeden analfabeten op door kinderen geen zangles te geven…en dat maakt de drempel hoger voor Yo en de taak moeilijker.”
“Het huidige kabinet is de eerste generatie 40’gers die opgegroeid is als zanganalfabeet ze weten niet wie Bach of Beethoven is, ze hebben nooit in een koor gezeten. Wat zou er gebeuren als je de 2e kamer aan het zingen brengt??? Leuk nieuw project!”
En zo werden er nog heel veel meer prachtige uitspraken gedaan, werd er ondanks alles hoopgevend in de toekomst gekeken (tussen alle puinstukken groeit altijd weer iets moois, groens), en werden er nog een paar stevige opmerkingen gemaakt die beter tussen ons kunnen blijven.
Als laatste het leidmotief van deze avond: “Door middel van zingen een betere wereld maken” en daar gaan we gewoon mee door!