Smells like Tahrir Spirit
15-9-2011 geert | ReactiesZo luidt de titel van één van voorstellingen op het Yo! Operafestival 2011. Het verwijst naar de wereldberoemde song van Nirvana 'Smells like Teen Spirit' én naar de omwenteling die dit voorjaar plaatsvond in Egypte, waarbij het Tahrirplein in Cairo symbool is geworden van de vreedzame revolutie die plaatsvond.
In het Yo! Opera Festival is het uitgangspunt van alle voorstellingen de belevingswereld van jongeren. En -zo is deze zomer pijnlijk duidelijk geworden- die wereld is sterk in beweging. Jongeren in Egypte en in andere Arabische landen laten hun krachtige stem horen en verbinden zich onderling via een veelvoud aan social media. Die verbinding via het internet is cruciaal voor hen: het maakt machthebbers kansloos in het tegengaan of verbieden van de communicatie die zo ontstaat. De 'Facebook' revolutie.
Er is veel angst in de wereld. Machthebbers zijn doodsbenauwd voor de nieuwe manieren waarop (vooral) jongeren zich tot elkaar verhouden. David Cameron, de Engelse premier, vertoonde dezelfde Pavlovreactie als zijn Egyptische evenknie Mubarak een half jaar eerder: social media verbieden om de stem van de protesterende jongeren te smoren. Geen aandacht voor de onderliggende problemen, geen zicht op wat die jongeren beweegt, geen oog voor de eenvoudige, stokoude mechanismen die spelen tussen de 'haves en havenots', geen creatieve ideeën om jongeren op een andere manier te betrekken bij de grote mensen maatschappij dan ze terecht te wijzen, te onderdrukken of simpelweg monddood te maken.
Zonder pretentieus te willen zijn, wil het Yo! Operafestival deze ontwikkelingen onder de loep nemen. Wij zijn al jaren overtuigd van het belang van verbindingen tussen jongeren en de maatschappij. Wij denken dat kunst een rol kan vervullen in het leven van jongeren. Een actieve rol die hen een taal kan leren die het onmogelijke kan uitdrukken en hen op die momenten dat onze gewone, alledaagse taal tekortschiet een alternatief biedt. En hen wellicht kan behoeden voor de frustratie en uitzichtloosheid die op de loer ligt. Op dit moment zien wij dat deze opvatting wordt weggezet als naïef, 'links' en dom. David Cameron sluit 'zijn' jongeren liever op dan dat hij ingaat op de achtergronden van hun gedrag; in Nederland geven de omvangrijke bezuinigingen in onderwijs, kunst en gezondheidszorg aan dat de zwakkeren in onze samenleving het maar zelf moeten uitzoeken. Terwijl juist nu de verbindingen tussen mensen versterkt moeten worden.
Ik las een Afrikaans citaat ergens: wanneer de jongeren van een dorp niet worden geïnitieerd om de warmte van dat dorp te ervaren, zullen ze het in brand steken om zo de warmte te voelen. Simpel vertaald: wanneer wij onze jongeren niet meenemen in een waardevol toekomstbeeld, zullen zij vernietigen wat hen wordt onthouden.